Archiwum dla Tagu: inflacja

Waloryzacja

Inflacja, czyli zmiana siły nabywczej pieniądza czy zmiana systemu pieniężnego powoduje, że pieniądze tracą swoją wartość, a tym samym wartość tracą zobowiązania pieniężne, np. świadczenia emerytalno-rentowe.

W celu ustalenia wartości ekonomicznej istniejących zobowiązań i świadczeń pieniężnych stosuje się waloryzację. Oznacza ona, że jeżeli zmienia się siła nabywcza pieniądza, wierzyciel otrzymuje adekwatnie wyższą lub niższą ilość pieniędzy.

Trzeba jednak pamiętać, że zasada waloryzacji działa na zasadzie wyjątku, a obowiązującą wg prawa jest zasada nominalizmu. Zasadę waloryzacji najczęściej stosuje się w przypadku podwyższania rent i emerytur, które wraz z upływem czasu tracą swoją realną wartość.

 

Deflacja

Obok często opisywanego i analizowanego zjawiska inflacji, równie ciekawym zjawiskiem w makroekonomii jest deflacja. Jej skutki są równie znaczące i groźne dla gospodarki, jak skutki inflacji.

Deflacja oznacza, wywołany niedoborem pieniądza na rynku i spadkiem popytu, wzrost siły nabywczej pieniądza i długotrwały spadek cen, co oznacza, że za te same pieniądze możemy kupować coraz więcej, a jednak popyt dalej spada. Skutki deflacji mogą być poważne – może ona przyczynić się do zmniejszenia opłacalność produkcji i spadku eksportu, a w rezultacie nawet do recesji gospodarczej.

Najlepszym przykładem ilustrującym proces deflacji jest gospodarka Japonii, gdzie od 1999 roku to zjawisko przysparza wielu problemów. Walczy się z nim np. poprzez obniżanie stóp procentowych.

 

Stopy procentowe

Stopa procentowa to miernik kwoty, jaką należy zapłacić za pożyczenie danego kapitału na określony czas, obliczany w stosunku do wielkości tego kapitału, wyrażany w procentach i określany najczęściej w ujęciu rocznym. Wyróżniamy stopę nominalną i realną (pomniejszoną o przewidywaną inflację).

Regulowaniem stóp procentowych zajmują się banki centralne, które w ten sposób realizują swoją politykę finansową. Wyższa stopa procentowa oznacza mniejsze zainteresowanie kredytami i większą skłonność do oszczędzania (wyższa stopa procentowa to także wyższe oprocentowanie lokat). Wtedy podaż pieniądza maleje i zmniejsza się ryzyko inflacji.

Obniżanie lub podwyższanie stóp procentowych ma bardzo duże znaczenie dla gospodarki i tym samym także dla kursu waluty i zachowań inwestorów np. na rynku Forex. W uproszczeniu – wyższe stopy procentowe oznaczają umocnienie waluty danego państwa, ponieważ wyższe stopy procentowe przyciągają inwestorów.

Zobacz więcej na temat stóp procentowych tutaj: Stopa procentowa.

Czym jest recesja gospodarcza?

Często słyszymy ostatnio o postępującym kryzysie w gospodarkach różnych krajów. Zazwyczaj mamy jeszcze do czynienia z recesją, która jest początkowym etapem kryzysu. Recesja to jedna z faz cyklu koniunktury gospodarczej, określająca pogorszenie się stanu gospodarki, przejawiająca się ujemnym wzrostem PKB przez co najmniej dwa kolejne kwartały. Kryzys jest negatywnym rozwinięciem recesji.

Charakterystyczne dla fazy recesji są spadek poziomu wydajności pracy, obniżenie wynagrodzeń, spadek produkcji, zahamowanie wzrostu cen, wzrost bezrobocia. Często recesja związana jest z inflacją lub deflacją.

Jakie są przyczyny recesji? Przede wszystkim jest to zła polityka pieniężna i nieodpowiedni poziom ingerencji państwa w sterowanie gospodarką. Przyczyną recesji bywają także wojny i kataklizmy.

Inflacja

Inflacja słusznie kojarzy się ze wzrostem cen towarów i usług oraz ze spadkiem wartości pieniądza. Wtedy za te same pieniądze możemy kupować coraz mniej. Fachowo mówiąc, inflacja jest to proces wzrostu ogólnego poziomu cen. Roczną stopę inflacji oblicza się porównując wartość koszyka konsumpcyjnego (czyli poziomu cen) z danego miesiąca z wartością z tego samego miesiąca w poprzednim roku.

Przyczynami powstawania inflacji są:

  • nadmierna emisja pieniądza
  • nadmierny wzrost popytu
  • długotrwała nadwyżka eksportu nad importem (dodatni bilans handlowy)
  • wydatki budżetu państwa przewyższające wpływy (zły budżet)
  • wzrost kosztów produkcyjnych (np. surowców, co wiąże się ze zmniejszeniem podaży)
  • import inflacji (wzrost cen artykułów importowanych i tym samym kosztów produkcji)